جوهر رسانا، جوهرهایی هستند که پس از پرینت شدن یا نوشته شدن بر انواع سطوح، خاصیت رسانایی از خود نشان می دهند. این جوهر ها را میتوان مانند سایر جوهر ها بکار برد و کاربرد های نو ظهوری در صنایع مختلف پیدا کرده است. از صنایع الکترونیک گرفته تا اینترنت اشیاء کاربردهای متنوعی برای این دسته از ترکیبات ظاهر شده است که در ادامه به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد.
این ترکیبات در دسته های محتلفی وجود دارند که هر کدام مزایا و ویژگی های مربوط به خود را دارا هستند. از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- جوهر های مخصوص پرینت: این دسته توسط پرینتر های مخصوص بر روی سطوح مختلف پرینت می گردند
- جوهر هایی که مانند مرکب نقاشی بوده و می توان با قلم مو آنها را بر روی سطوح قرار داد یا نقاشی کرد
- چسب های رسانا
- جوهر هایی مانند جوهر خودکار که با نوشتن معمولی خطوط رسانا تولید میکنند.
بافت جوهرهای رسانا عمدتا شامل حلال، اتصال دهنده، ماده رسانا می باشد. با توجه به حلال های بکار رفته جوهر ها به دسته های بر پایه آب و یا بر پایه حلال های آلی دسته بندی می شوند که جوهر های بر پایه آب دوستارمحیط زیست بوده و ایمنی بیشتری در هنگام کار با آنها وجود دارد. اتصال دهنده ها ترکیباتی بوده که سبب پایداری جوهر می شوند و با توجه به حلال بکار رفته انتخاب می گردند و نقش بسیار بالایی در کیفت جوهر ایفا می کنند.
ماده رسانا مهمترین قسمت جوهر رسانا را تشکیل می دهد. از مواد مختلفی می توان بعنوان رسانا استفاده نمود؛ از ذرات فلزی مانند طلا، نقره و مس تا مواد غیر فلزی مانند پلیمرهای رسانا، گرافیت و گرافن را می توان نام برد. که متداولترین آنها ذرات نقره می باشند. این ذرات بصورت نانو ذره، نانو سیم و یا میکرو ذرات نقره می باشند. بصورت کلی جوهر های بر پایه نقره بیشترین سهم را در بین جوهر های رسانا دارا می باشند و دلیلی آن قیمت تمام شده مناسب و رسانایی بالای نقره است.
کاربرد جوهر های رسانا
- در صنایع الکترونیک: امروزه جوهرهای نقره در بارکدهای شناسی با امواج رادیویی به کار می روند، همانطور که در سامانه ی خرید بلیط در سیستم های حمل و نقل مدرن استفاده می شود. برچسب های RFID، درواقع سیستم های ردیابی هستند که از بارکدهای مدرن برای شناسایی استفاده می کنند. این جوهرها، همچنین برای ساخت و تعمیر مدارات در بردهای مدار چاپی نیز می توانند مفید باشند. صفحه کلیدها نیز معمولا پوسته ای شامل مدارات چاپی دارند که وقتی فشرده می شوند، عمل لمس را احساس می کنند.
- در صنایع خودرو سازی: شیشه ها و پنجره هایی که در برابر مه و سرما مقاوم هستند نیز از این نوارهای مقاومت چاپی در ساختار خود استفاده می کنند. بسیاری از خودروهای جدید، از نوارهای هادی در شیشه عقب استفاده می کنند که نقش آنتن های رادیویی را ایفا می کند.
- کاغذهای چاپی و صفحه های پلاستیکی منعطف: به دلیل سختی کم و مقاومت الکتریکی بالا، برای بیشتر مدارات الکتریکی مشکل آفرین و نامناسب هستند. به همین جهت، تنها در موارد اندکی قابل استفاده هستند که انعطاف پذیری اهمیت دارد و هیچ جزئی بر روی صفحه قرار نگرفته است. از این رو این سطوح براحتی توسط جوهر های رسانا، رسانا میگردند.
- پزشکی: در حیطه پزشکی تجهیزات مراقبیتی توسط این جوهر رسانا میشوند تا مستقیما با تماس با پوست بیمار داده های لازم را از بدن دریافت کنند. همچنینی استفاده از جوهرهای رسانا در پوشیدنی های الکتریکی از دیگر کاربرد های این ترکیبات می باشد.
- از دیگر موارد مورد استفاده از جوهر های رسانا میتوان به سلولهای خورشیدی، شیشه های هوشمند، LED ها، سنسورها و چاپ سه بعدی نام برد.